Phong điện còn rất nhiều tiềm năng, nhưng để cho loại năng lượng tái tạo này có thể đi vào cuộc sống cần có những chế tài hữu hiệu. Trước mắt cần thực hiện cam kết trong cơ chế phát triển sạch là Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) cam kết mua điện ở giá 6,8cent /kWh, thêm 1cent /kWh từ quỹ phát triển sạch. Việc phát triển phong điện bên cạnh ý nghĩa kinh tế nó còn có ý nghĩa đặc biệt quan trọng về môi trường. Một nguồn năng lượng sạch sẽ giúp chúng ta cải thiện môi trường sống và quan trọng hơn ít phụ thuộc vào nguồn nước mà cứ mỗi mùa khô đến thêm nỗi lo mất điện.
Các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh của điện gió
Yếu tố chính sách
Chính phủ và nhân dân bày tỏ sự ủng hộ phát triển điện gió, đặc biệt năng lượng gió sẽ đáp ứng nhu cầu điện đang tăng nhanh. Khung thể chế cho phát triển Năng lượng tái tạo đang được xây dựng. Mục tiêu của phát triển điện gió ở Việt Nam là 5%, trong tổng sản lượng điện vào năm 2020 và 11% vào năm 2050.
Một nội dung chính của cơ chế khuyến khích được phê duyệt để thúc đẩy phát triển điện gió là giá điện quy định (FIT). FIT bằng 7,8 US cent/kWh. Trong đó, EVN (Tập đoàn Điện lực Việt Nam) có nghĩa vụ mua điện từ các dự án điện gió ở mức giá 6,8USc/kWh. Bù giá từ ngân sách nhà nước cho chủ đầu tư dự án điện gió là 0,1UScent/ kWh (từ Quỹ bảo vệ Môi trường Việt Nam). Ngoài ra, cơ chế hỗ trợ này cũng bao gồm giảm và miễn thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế nhập khẩu, phí sử dụng đất, VAT và phí môi trường.
Giá carbon
Giá car bon cao là một trong những động lực chính thúc đẩy sử phát triển của điện gió. Ngược lại giá carbon thấp là một trong những yếu tố chính kéo lùi những nỗ lực phát triển điện gió nói riêng cũng như phát triển năng lượng mới tái tạo nói chung. Với giá carbon là 30 USD cho một tấn CO2 quy đổi như hiện nay điện gió có khả năng cạnh tranh với các dạng năng lượng hóa thạch khác…xem Bảng … tính cạnh tranh này giảm mạnh khi giá carbon giảm xuống dưới mức 20 USD cho tấn CO2 quy đổi.
Mục tiêu phát triển bền vững
Thúc đẩy các khả năng kinh tế
Các dự án nhỏ và phân tán sẽ đóng vai trò quan trọng trong chương trình điện khí hoá nông thôn.
Khai phóng tiềm năng phong điện sẽ mang lại nguồn lợi lớn cho địa phương và cả nước. Thông qua việc phát triển phong điện, kết cấu hạ tầng khu vực cũng sẽ được đầu tư xây dựng đồng bộ và hiện đại với tốc độ rất nhanh.
Bảo tồn các hệ sinh thái
Phong điện sử dụng năng lượng của sức gió để phát điện, mà không làm cạn kiệt các nguồn tài nguyên thiên nhiên, cũng không làm biến đổi các đặc tính của không khí sử dụng.
Linh hoạt
Trong cung cấp điện năng, phong điện là nguồn cung ứng linh hoạt, bởi khả năng điều chỉnh công suất.
Tương đối sạch
So với nhiệt điện, phong điện cung cấp một nguồn năng lượng sạch, hầu như không phát khí thải gây hiệu ứng nhà kính.
Góp phần vào phát triển bền vững.
Về khía cạnh bền vững, thuỷ năng có tiềm năng rất lớn về bảo tồn hệ sinh thái, cải thiện khả năng kinh tế và tăng cường sự công bằng xã hội.
Giảm phát thải
Bằng cách sử dụng nguồn năng lượng gió thay vì các loại nhiên liệu hoá thạch (đặc biệt là than), phong điện giảm bớt ô nhiễm môi trường, giảm bớt các trận mưa axít, giảm axit hoá đất và các hệ thống thủy sinh.
Trình độ phát triển công nghệ điện gió
Trong khí các công nghệ sản xuất điện từ nhiên liệu hóa thạch về cơ bản đã đến điểm bão hòa về khả năng phát triển, cải thiện công nghệ, thì công nghiệp sản xuất điện gió được xem như là công nghệ mới tái tạo, đang thực hiện những bước đi ban đầu, còn khá nhiều tiềm năng cải thiện. Bài viết này sẽ đưa ra các giả định cải thiện công nghệ trong tương lai.
Ví dụ minh họa về khả năng cạnh tranh của năng lượng gió
Thông số ban đầu
Các thông số này là thông số của nhà máy điện gió quy mô công nghiệp đầu tiên của Việt Nam. Nhà máy Phong điện 1, xã Bình Thạnh và Phú Lạc, huyện Tuy Phong, tỉnh Bình Thuận. Với công suất đặt 30 MW, tổng mức đầu tư 70 triệu USD. Sản lượng điện hàng năm là 85 triệu kWh. Giá bán điện là 6 cent/kWh. Giá bán carbon là 30 USD/ tấn CO2. Lượng carbon hàng năm có thể bán là 85.000 tấn. Các thông số giả định thêm. Chi phí O&M hàng năm dự tính là 1% so với tổng vốn đầu tư. Tuổi thọ dự án giả định là 25 năm.
Tính toán phương án cơ sở
Sau khi tính toán chúng ta có NPV (10%, 25 năm) là -30,06 triệu USD (chưa tính lợi ích do bán Carbon. Chưa có hiệu quả.
Giá thành sản xuất khoảng 9,896 cent/kWh. Chưa có khả năng cạnh tranh với các loại năng lượng hóa thạch khác.
NPV (10%, 25 năm) là -6,91 triệu USD (tính thêm lợi ích do bán Carbon.
Lợi ích này hàng năm là khoảng 2,55 triệu USD và tính cho 25 năm là 23,15 triệu USD. Vẫn chưa có hiệu quả.
Tuy chưa có hiệu quả nhưng có thể thấy việc bán được CO2 giúp cải thiện đáng kể tính hiệu quả của dự án.
Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả và khả năng cạnh tranh của dự án phong điện
Ảnh hưởng của yếu tố giá bán điện:
Bảng 2.1. Ảnh hưởng của giá bán điện
| Sự biến động của giá bán điện | 6 | 6,5 | 7 | 7,5 | 7,8 |
| Sự biến động của NPV | 5,1 | 5,525 | 5,95 | 6,375 | 6,63
|
| 4,4 | 4,825 | 5,25 | 5,675 | 5,93 | |
| -30,06 | -26,20 | -22,35 | -18,49 | -16,17 |
Có thể thấy yếu tố giá bán điện có ảnh hưởng lớn đến hiệu quả dự án. Hệ số đàn hồi là 1,54. Ảnh hưởng đồng biến. Khi giá bán điện tăng đến 7,8 cent/kWh (như cam kết của cơ chế thúc đẩy sự phát triển điện gió ), điện gió hoàn toàn có khả năng cạnh tranh với các dạng năng lượng khác nếu tính đến lợi ích từ việc bán CO2 (23,15 triệu USD).
Ảnh hưởng của yếu tố giá bán CO2:
Bảng 2.2. Ảnh hưởng của giá bán CO2
| Giá bán CO2 | USD/tấn CO2 | 30 | 25 | 20 | 15 | 10 | 5 | 3 |
| Lợi ích hàng năm | tr. USD | 2,55 | 2,125 | 1,7 | 1,275 | 0,85 | 0,425 | 0,255 |
| PV | tr. USD | 23,15 | 19,29 | 15,43 | 11,57 | 7,72 | 3,86 | 2,31 |
| NPV có tính bán CO2 | tr. USD | -6,91 | -10,77 | -14,63 | -18,49 | -22,35 | -26,20 | -27,75 |
| Giá thành sản xuất | UScent/kWh | 9,8962 | 9,8962 | 9,8962 | 9,8962 | 9,8962 | 9,8962 | 9,8962 |
| Giá thành sau khi trừ
lợi ích từ bán CO2 |
UScent/kWh | 7,35 | 7,77 | 8,20 | 8,62 | 9,05 | 9,47 | 9,64 |
Có thể thấy, nếu giá bán CO2 giảm, khả năng cạnh tranh của phong điện sẽ bị suy giảm đáng kể. Hệ số đàn hồi là 3,35. Ảnh hưởng đồng biến. Với mức giá từ 25 USD/tấn CO2, điện gió hoàn toàn có khả năng cạnh tranh. Tuy nhiên, gần đây trên thị trường thế giới, đang có những diễn biến bất lợi cho sự phát triển của điện gió… Giá CO2 giảm mạnh.
Ảnh hưởng của khả năng phát triển công nghệ chế tạo
Với sự phát triển của khoa học công nghệ, trong tương lai không xa, công nghiệp phong điện sẽ có những bước tiến đáng kể. Hy vọng rằng với sự trợ giúp của khoa học công nghệ, tổng mức đầu tư của điện gió sẽ giảm đáng kể.
Bảng 2.3 Ảnh hưởng của tổng mức đầu tư
| Thay đổi đầu tư từ phát triển | 0% | 2% | 3 | 5% | 8% | 10% | 15% | 20% |
| VĐT thay đổi tương ứng | 70 | 68,6 | 67,9 | 66,5 | 64,4 | 63 | 59,5 | 56 |
| NPV chưa có bán CO2 | -30,06 | -28,66 | -27,96 | -26,56 | -24,46 | -23,06 | -19,56 | -16,06 |
| NPV có bán CO2 | -6,91 | -5,51 | -4,81 | -3,41 | -1,31 | 0,09 | 3,59 | 7,09 |
Từ bảng 2.3 có thể thấy, nếu tổng mức đầu tư có thể giảm khoảng từ 10% trở lên thì giá điện gió hoàn toàn có khả năng cạnh tranh với các dạng năng lượng khác. Hệ số đàn hồi là 2,3. Ảnh hưởng nghịch biến. Vốn đầu tư giảm hiệu quả tăng.
Phân tích ảnh hưởng tổng hợp của các yếu tố
Sử dụng phần mềm Crystal ball chúng ta có các kết quả tính toán như sau:
Chỉ có 15,42% khả năng dự án phong điện này có tính khả thi.
Các yếu tố ảnh hưởng lớn đến hiệu quả tương ứng là giá bán carbon, giá bán điện và cuối cùng là tổng mức đầu tư. Trong đó, tổng mức đầu tư có ảnh hưởng nghịch biến.
Các yếu tố ảnh hưởng lớn đến giá thành sản xuất điện năng tương ứng là sản lượng điện, giá bán carbon, giá bán điện, tổng mức đầu tư và cuối cùng là chi phí OM. Trong đó, tổng mức đầu tư chi phí OM có ảnh hưởng đồng biến…
Chỉ có 27,14 % khả năng dự án này có giá thành dưới mức 7,8 cent/kWh (so với giá cam kết đã có tính đến lợi ích do bán Carbon..).
Lời kết
Phong điện còn rất nhiều tiềm năng nhưng để cho loại năng lượng tái tạo này có thể đi vào cuộc sống cần có những chế tài hữu hiệu. Trước mắt cần thực hiện cam kết trong cơ chế phát triển sạch là EVN cam kết mua điện ở giá 6,8cent /kWh, thêm 1cent /kWh từ quỹ phát triển sạch. Việc phát triển phong điện bên cạnh ý nghĩa kinh tế nó còn có ý nghĩa đặc biệt quan trọng về môi trường. Một nguồn năng lượng sạch sẽ giúp chúng ta cải thiện môi trường sống và quan trọng hơn ít phụ thuộc vào nguồn nước mà cứ mỗi mùa khô đến thêm nỗi lo mất điện.
Nguồn: nangluongvietnam.vn